Koktajle molekularne są częścią ważnego trendu w gastronomii jaką jest kuchnia molekularna, która swój początek znalazła we Francji i Hiszpanii. Tam, za sprawą wybitnych kucharzy profesjonalnych powstały niezwykłe składniki potraw, efektowne, barwne i o wyjątkowej strukturze. Podstawą innowacyjności kuchni molekularnej jest dekonstrukcja, która staje się początkiem nowego procesu przygotowań potraw. Ta sama zasada dotyczy koktajli molekularnych, których mniej lub bardziej tradycyjne składniki poddawane są zaskakującym technikom.
Kuchnie molekularne w pokazach barmańskich
Pokazy barmańskie to ta cześć pracy barmana, która jest najbardziej widowiskowa i interesująca dla konsumentów. Na tyle interesująca, że wykorzystuje się je jako uatrakcyjnienie wydarzenia. W trakcie pokazu barman dokonuje dekonstrukcji popularnych drinków i konstruuje nowy, znacznie bardziej efektowny drink. W trakcie pokazu barman wykorzystuje znane trunki w nowym stanie skupienia i konsystencji, łączy ze sobą składniki, które wydawałoby się nie powinny nigdy razem współistnieć. Koktajle molekularne powinny zaskakiwać konsystencją, smakiem, barwą i strukturą.
Aby stworzyć koktajle molekularne trzeba przede wszystkim dysponować wiedzą oraz posiadać niezbędny sprzęt do obróbki technologicznej. Należy zgromadzić różnego rodzaju substancje, które posiadają właściwości żelujące, spulchniające czy stabilizujące. Stosuje się je głównie do zmiany stanu skupienia płynów i produktów spożywczych wybranych do komponowania drinku. Dlatego barman, by stworzyć zaskakujące drinki powinien dysponować sprzętem, który podniesie jakość estetyczną i smakową napoju. Nie zawsze musi to być sprzęt z pogranicza kuchni kosmicznej, często wystarcza mikrofalówka, syfon ciśnieniowy czy dehydrator, by powstał efektowny drink o konsystencji mchu, kamienia czy szkła.
Laboratorium molekularnych drinków
Pokazy barmańskie wymagają dobrej znajomości procesów fizycznych oraz chemicznych, jakie powstają wraz z zastosowaniem przypisanego do kuchni molekularnej sprzętu. Zestawy tekstur, syfony, suszarki, wagi, strzykawki, pipety, ręczne wędzarki, to podstawowe wyposażenie laboratorium kuchni molekularnej, do tego można wykorzystać termocylkulator, próżniową pakowarkę, ciekły azot, ale też homogenizatory ultradźwiękowe, urządzenia rotujące czy liofilizatory. Większość tych urządzeń i technik zmieniających stan skupienia składników koktajli molekularnych pochodzi od cukiernictwa, które wyspecjalizowało się w procesach wpływających na konsystencję i strukturę produktów.
Koktajle molekularne pojawiły się w restauracyjnych menu w ramach degustacji, ciekawostek gastronomicznych uświetniających pobyt w restauracji. To samo dotyczy pokazów barmańskich urozmaicających wieczór. Dzisiaj stanową ważną część pracy baru, pubu czy restauracji i nic nie wskazuje, by miało się to zmienić.